ابریشم نقش مهمی در صنعت فرش دارد. به خصوص فرش‌های شرقی که ظرافت‌های خاص خود را دارند. همین ظرافت‌های ظاهری و زیباست که لزوم نگهداری از فرش های ابریشمی را دو چندان می‌کند. به همین دلیل هم بسیاری از افرادی که فرش ابریشمی در خانه دارند؛ برای شستشو و تمیز کردن این کالای با ارزش، همیشه به دنبال یک کارخانه قالیشویی مجرب هستند. درست است که قالیشویی در تهران به وفور یافت می‌شود؛ اما پیدا کردن یک قالیشویی با کیفیت چندان هم کار ساده‌ای نیست.
آسیب‌پذیری مواد به کار رفته در فرش‌های دستی به خصوص فرش های ابریشمی باعث می‌شود که لکه‌بری و نگهداری از آنها کار دشواری باشد. ما به شما در ادامه خواهیم گفت که چطور از فرش های ابریشمی خود نگهداری کرده و آنها را تمیز کنید.

چند نکته مهم برای نگهداری از فرش های ابریشمی

البته بهترین راه برای محافظت از فرش های ابریشمی محدود کردن تردد، به ویژه راه رفتن حیوانات خانگی و بازی کردن کودکان روی آنهاست. هرگز اجازه ندهید که مهمان‌ها با کفش روی این کالای با ارزش راه بروند. در ضمن مایعات بسیار اشباع مانند آبمیوه را از فرش دور نگه دارید. چرا که رنگ این نوشیدنی‌ها به شدت برای فرش های ابریشمی مضر هستند.
اگر حیوان خانگی دارید؛ علاوه بر این که باید تردد آنها را روی فرش محدود کنید، هرگز اجازه ندهید که روی این قالی‌ها ادرار کنند. بو و رنگ مایعات اسیدی می‌تواند به شدت به فرش ابریشمی و پشمی آسیب برساند. این نوع لکه‌ها فقط توسط پاک‌کننده‌های حرفه‌ای از بین می‌روند. بنابراین اگر چنین اتفاقی برای فرش‌تان افتاد هرگز اقدام به تمیز کردن آن در خانه نکنید و از کمک متخصصان این حوزه بهره ببرید.
فرش‌های دستی خود را به طور مرتب، یعنی هر یک یا دو با در هفته حسابی جارو بزنید تا گرد و غبار و آلودگی روزمره از الیاف فرش خارج شود. اگر فرش شما در معرض نور است، حتماً آن را هر چند ماه یک بار بچرخانید تا مطمئن شوید تمام قسمت‌های فرش به طور مساوی در معرض نور خورشید قرار دارند. این کار می‌تواند از تغییر رنگ و خراب شدن الیاف ابریشمی فرش جلوگیری کند.

چند نکته مهم در مورد تمیز کردن فرش های ابریشمی

در شرایط عادی همیشه توصیه می‌کنیم که برای تمیز کردن این فرش‌ها، با تماس با شماره قالیشویی معتبر، آنها را به دست متخصصان این کار بسپارید. اما اگر گرد و خاک زیادی روی فرش‌تان نشسته و یا لکه‌های تازه‌ای روی آن ایجاد شده است؛ از راهکارهای خانگی زیر استفاده کنید. توجه داشته باشید که نمی‌توانید از روش‌هایی که برای پاک کردن فرش‌های معمولی از آنها استفاده می‌کنید؛ برای تمیز کردن فرش ابریشمی هم استفاده کنید. زیرا محصولاتی غیر از آب، جوش شیرین و سرکه سفید احتمالاً به رنگ قالی آسیب وارد می‌کنند.
مهم‌ترین قدم برای تمیز کردن فرش ابریشمی، سریع عمل کردن است. هرچه لکه مدت بیشتری روی فرش بماند، احتمال اینکه ماندگار شود بیشتر است. به محض ایجاد لکه، یک حوله سفید و تمیز را با آب گرم مرطوب کنید. سپس لکه را با حوله خیس تمیز کنید.
اگر آب گرم لکه را از روی قالی پاک نکرد؛ سعی کنید از مقدار کمی سرکه سفید به همین شیوه استفاده کنید. آب گرم و سرکه سفید را به نسبت یک به یک مخلوط کرده و به همان روشی که در بالا گفتیم، لکه را از روی فرش پاک کنید.
برای از بین بردن لکه‌ها می‌توانید از جوش شیرین نیز با احتیاط کامل استفاده کنید. البته جوش شیرین ماده‌ای است که بیشتر برای رفع بوی بد فرش کاربرد دارد. اما به طور بالقوه می‌توانید برای از بین بردن لکه‌ها نیز از آن استفاده کنید.
به یاد داشته باشید که استفاده از خدمات قالیشویی ، همیشه بهترین و کم خطرترین مسیر برای تمیز کردن فرش های ابریشمی است. چرا که این فرش‌ها بسیار ظریف‌تر از فرش‌های پشمی سنتی هستند. حتماً فرش‌های خود را هر سال یک بار برای تمیز کردن و حفظ درخشش‌شان، به یک قالیشویی متخصص بسپارید.

هنر طراحی و تولید فرش به بومیان دشت‌های آسیای میانه باز می‌گردد. به عقیده متخصصین این حوزه، هنر طراحی و بافت فرش مربوط به چند هزار سال پیش است. همان‌طور که می‌دانید ایران یکی از خواستگاه‌های اصلی این هنر است. بنابراین فرش‌های ایرانی اصالتی چند هزار ساله دارند؛ و به همین خاطر طرح‌های ایرانی در جهان بسیار محبوب و معروف هستند. در ضمن فراموش نکنید که قدیمی‌ترین فرش‌های موجود در جهان نیز فرش‌های ایرانی هستند. شاید به همین خاطر است که بهترین قالیشویی های جهان را نیز می‌توانید در ایران پیدا کنید.

معرفی قدیمی‌ترین فرش‌های کشف شده

قبل از این که بشر یکجانشین شود؛ از سیستم کوچ‌نشینی و عشایری برای زندگی استفاده می‌کرد. به این ترتیب در روزهای سرد زمستانی مناطق گرم و پست، و در روزهای گرم تابستان مناطق خنک و مرتفع را برای زندگی انتخاب می‌کرد. اما نکته‌ای که در این بین اهمیت داشت؛ انتخاب کفپوشی بود که ضمن حمل و نقل راحت، می‌توانست از ورود گرما و سرما به چادر عشایر جلوگیری کند.
به همین خاطر بیشتر از پوست گوسفند برای پوشاندن کف چادرها استفاده می‌شد. البته این پوست ابزاری برای طراحی داخلی چادر نیز محسوب می‌شد. بعدها از پشم به دست آمده از گله‌های گوسفند و بز، نخ تولید شده و با بافتن این نخ‌ها به هم، کفپوشی که امروزه ما آن را به نام فرش می‌شناسیم شکل گرفت. کم‌کم، بافنده‌ها به این فکر افتادند که پوشش بافته شده از پشم را با تغییر رنگ، به سمت یک طراحی هدفمند سوق دهند.
به این ترتیب اولین جرقه‌های صنعت طراحی فرش در ذهن بشر شکل گرفت. الگوهای مورد استفاده برای طراحی فرش در آن دوران بیشتر از نقوش هندسی یا منحنی تشکیل شده بودند.

قدیمی‌ترین فرش بافته شده به دست بشر

قدیمی‌ترین فرش موجود در جهان، در سال 1947 میلادی در کاوش‌های انجام شده در منطقه سیبری پیدا شد. به همین دلیل کاوشگران نام محل کشف را بر روی این فرش نهادند. این فرش Pazyryk یا فرش Gorny-Altai نام دارد. این فرش حدود 180 سانتی‌متر عرض و 2 متر طول داشته و تراکم آن تقریبا 360 هزار گره در هر مترمربع است. تراکم بالای گره‌ها، این فرش را بسیار متمایز کرده است.
الگو و طراحی که برای تولید آن به کار رفته نیز از جمله نقاط مثبت آن هستند. این الگو بسیار جالب توجه است. به طوری که در بخش مرکزی آن نقوش روبانی وجود دارد و حاشیه‌ها نیز متشکل از رژه گوزن‌ها و افرادی است که سوار بر اسب هستند. این فرش احتمالاً 400 سال قبل از میلاد مسیح در ارمنستان یا ایران بافته شده است.

هنر فرش ایرانی

در قرن شانزدهم میلادی، هنر فرش در ایران و هند هم از نظر فنی و هم از نظر هنری پیشرفت چشم‌گیری داشت. مشهورترین فرشی که در این دوران بافته شده، فرش اردبیل است؛ که می‌توانید در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن از آن بازدید کنید. این فرش 534 سانتی‌متر عرض و حدود 1100 سانتی‌متر طول دارد؛ و احتمالاً در شهر کاشان بافته شده است. قدمت این فرش مربوط به 946 سال پس از ورود اسلام به ایران است. آن‌طور که در مستندات موجود درج شده، بافت این فرش سه سال طول کشیده و 5 بافنده حرفه‌ای روی آن کار کرده‌اند. این فرش به دستور شاه طهماسب و برای مسجد شیخ صفی بافته شده است.
البته فرش اردبیل جفت بافته شده بود. اما یکی از آنها برای ترمیم فرش دیگر قربانی شد. قسمت‌های باقیمانده از تخته قربانی شده این فرش، در موزه کانتی لس آنجلس نگهداری می‌شود. این فرش ابریشمی، با گره‌های فارسی بافته شده و تار و پود آن نیز از ابریشم است. در هر مترمربع از این فرش حدود 500 هزار گره وجود دارد. این فرش در قرن نوزدهم، به منظور پرداخت هزینه‌های تعمیر مسجد بزرگ اردبیل فروخته شد.
در موزه آثار باستانی ملی سوئد نیز می‌توانید یکی از قدیمی ترین فرش های جهان به نام “فرش ماربی” را مشاهده کنید. این فرش در اوایل قرن 15 میلادی در دهکده کوچکی در ترکیه به نام ماربی بافته و به استکهلم آورده شده است.
اما با ارزش‌ترین فرشی که در این موزه نگهداری می‌شود؛ فرش شکار ایرانی است که مربوط به اواخر قرن شانزدهم میلادی می‌باشد.
امیدواریم از مطالعه این نوشته لذت برده؛ و به ارزش هرچه بیشتر فرش‌های دستباف پی برده باشید.

امروزه فرش‌های کهنه ارزش زیادی دارند. فرش‌های اصیلی که در گذشته به دست بافندگان صبور بافته شده که با گذر زمان از ارزش آن چیزی کم نشده است. فرش وینتیج (فرش کهنه نما) شبیه‌ساز فرش‌های دستباف قدیمی هستند که با ظاهر کهنه خود ادعای اصالت می‌کنند. در ادامه با این فرش بیشتر آشنا شوید.
قبل از این که درباره خصوصیات این فرش بدانید، لازم است به شما بگویم که وینتیج یک اصطلاح لاتین به معنی کهنه و قدیمی است. این فرش امروزه در کشورهای اروپایی طرفداران زیادی دارد.
در صورتی که درباره شستشوی فرش نگران هستید، می‌توانید آن را به یک قالیشویی معتبر بسپارید تا بدون آسیب دیدگی، فرش شما را شستشو دهند. قالیشویی نوین در کار خود استاد است.

فرش کهنه نما چیست؟

فرش کهنه نما در واقع اصلا کهنه نیست! درواقع قدمت بالایی ندارند و تنها ظاهر آن شبیه به فرش‌های قدیمی است. شاید ایده تولید این فرش با توجه به سلیقه برخی افراد عتیقه‌دوست ایجاد شد. از آن‌جایی که عده‌ای به وسایل عتیقه و قدیمی علاقمندند، دکوراسیون و وسایل خود را هم به گونه‌ای انتخاب می‌کنند تا قدمت و اصالت را در خانه یا دفتر کاری خود نشان دهند.
البته گاهی به این فرش، فرش سنگشور هم گفته می‌شود. امروزه انواع طرح‌ها و رنگ‌های فرش وینتیج در بازار وجود دارند که با هر سلیقه‌ای هماهنگ می‌شود. در صورتی که تمایلی به پرداخت هزینه‎های زیاد جهت خریداری فرش دستباف را ندارید، با فرش‌های کهنه نما می‌توانید این زیبایی و خاص بودن را در خانه خود داشته باشید. حتی برخی از آن‌ها به شکل نقش برجسته وجود دارند، که زیبایی خیره‌کننده‌ای هم ایجاد می‌کنند.

مزایای فرش وینتیج

شما با خرید این فرش، کهنگی و اصالت فرش‌های قدیمی را خواهید داشت. اما با این تفاوت که لازم نیست هزینه زیادی بابت فرش‌های کهنه نما بپردازید. فرش‌های دستباف قدیمی امروزه قیمت‌های گزافی دارند و هر شخصی قادر به خریداری آن‌ها نیست. از همین رو اگر می‌خواهید از طرح فرش‌های قدیمی در دکوراسیون خود با قیمت مناسب‌تر داشته باشید، کهنه نماها انتخاب خوبی است.
می‌توان فرش‌های مختلفی را به وینتیج تبدیل کرد. در صورتی که فرش شما دارای رنگ‌های تندی باشد و با دکوراسیون شما هماهنگی ندارد، می‌توانید آن را کهنه نما کنید.
با کهنه نما کردن یک فرش، عیوب آن کمتر نمایان می‌شود.
صادرات فرش‌های کهنه، هزینه گمرکی کمتری دارند. بنابراین این موضوع می‌تواند بر روی قیمت تمام شده فرش نیز تاثیر بگذارد. شما به عنوان خریدار، فرش وینتیج را با قیمت بهتری از فروشنده خریداری می‌کنید.

این فرش برای چه دکوراسیونی مناسب است؟

اگر سبک چیدمان خانه شما، کلاسیک باشد، فرش های کهنه نما یک انتخاب مناسب است. در دکوراسیون کلاسیک سعی می‌شود اصالت هر وسیله‌ای به خوبی حفظ شود. در واقع در این سبک دکوراسیون، مدرن بودن وسایل شرط اول نیست. شاید افرادی که چنین سبکی را می‌پسندند تاریخ شناسان خوبی باشند.

روش‌های کهنه نما کردن فرش

برای کهنه کردن فرش 2 راه وجود دارد؛ به کمک مواد مخصوص یا به روش طبیعی.
در روش طبیعی فرش را به زیر پا و جلوی نور مستقیم آفتاب پهن می‌کنند تا بر اثر راه رفتن بر روی فرش، کهنگی ایجاد شود. نور مستقیم آفتاب می‌تواند فرش را دچار رنگ پریدگی کند. حتما شنیده‌اید که نور خورشید در طولانی مدت می‌تواند رنگ‌ها را به سمت رنگ سفید و کدری پیش ببرد.
در این روش که فرش به صورت طبیعی کهنه می‌شود، به ارزش فرش هم اضافه می‌کند.
روش بعدی به کمک چند مواد و طی چند مرحله انجام می‌شود. آن‌ها فرش را با آب، خاکستر و چوبک شستشو می‌دهند تا درخشندگی خود را از دست بدهد. این ترکیب باعث می‌شود فرش برای مرحله بعدی آماده شود.
سپس از ترکیب شیمیایی هیپوکلریت کلسیم در اندازه‌ای مشخص استفاده می‌شود. این ترکیب رنگ فرش را کمی سفید می‌کند. البته فرد مورد نظر باید تجربه این کار را داشته باشد تا بتواند به میزان مشخص از آن استفاده کنید.